Khi một đứa trẻ được sinh ra, cha mẹ chúng hầu như đã định sẵn cho chúng một tương lai hoàn hảo. Nhưng không lâu sau, họ nhận ra rằng con cái họ không hứng thú với đàn cello hay câu cá cùng gia đình mà chúng thích những hình xăm hơn, tụ tâp với đám bạn xấu và chơi nhảy dù.
- Google xác nhận đã thu gọn đoạn trích dẫn trong kết quả tìm kiếm sau khi tiến hành mở rộng nó vào tháng 12 năm ngoái
- Có cập nhật thuật toán nào của Google xảy ra trong tháng 5 không?
- Tracking Internal link với Google Tag Manager
- 4 cách để tối ưu hóa tìm kiếm ngữ nghĩa (SEO Semantic Search) P1
- Hướng dẫn cách viết bài chuẩn SEO và người dùng 2018
Chà, điều tương tự đã xảy ra với google PageRank, một sản phẩm thông minh của người sáng lập Google Larry Page (người đã đặt tên cho đứa con tinh thần của mình và đã mang đến khái niệm về trang web) và Sergey Brin. PageRank đã giúp Google trở thành công cụ tìm kiếm lớn nhất đặt ra nhiều quy tắc cho tất cả những người khác, và đồng thời nó cũng tạo ra một danh sách những tình huống phức tạp mà ở một vài thời điểm nằm ngoài tầm kiểm soát. Vậy google pagerank là gì?
Định nghĩa về Google pagerank
PageRank (gọi tắt là PR) là một thuật toán toán đánh giá chất lượng và số lượng của các liên kết đến một trang web. Việc đánh giá này giúp xác định điểm một cách tương đối về tầm quan trọng và quyền hạn của trang web.
Do đó mỗi liên kết từ trang này đến trang khác được tính là một vote (phiếu bầu), số điểm này sẽ phụ thuộc vào điểm số của các trang liên kết (internal link) đến nó. Các điểm số của các trang đó lần lượt phụ thuộc vào điểm số của các trang liên kết đến chúng. Việc tính toán dường như không mấy dễ chịu nhưng chúng ta sẽ bàn đến nó sau.
Google Toolbar (thanh công cụ của google)
Để cắt ngắn 1 câu chuyện dài, ban đầu Google sẽ công bố số điểm với sự trợ giúp của thanh công cụ đã hiển thị sẵn điểm số ngay trên trình duyệt (tất nhiên đây chỉ là giá trị thô). Điểm số chỉ có giá trị từ 0 đến 10 và được tính trên thang logarith. Ý nghĩa thực của thang này như hình mô tả bên dưới.
Bước này dẫn đến nhiều tranh cãi, và giờ tôi đã hiểu được ý định hiện tại của Google đó là để tránh những nhận xét trung thực khi nói về các dấu hiệu xếp hạng. Mỗi phần dữ liệu này dù thế nào cũng sẽ bị hiểu nhầm.
Theo thời gian, Google đã bỏ đi sự hỗ trợ của thanh công cụ, và vào ngày 15/4/2016, Google đã chính thức tắt dữ liệu của Toolbar PageRank và công khai biến nó thành một bí quyết bí mật của các cơ chế xếp hạng.
Dù PageRank không được công khai nữa thì nó vẫn còn tồn tại. Do đó, tôi muốn giải thích google pagerank là gì?, về cách Pagerank hoạt động, những gì nó làm và tại sao nó vẫn còn quan trọng. Ngoài ra, tôi biết cách thay thế nó khi nói đến phần giá trị sẵn sàng.
Cách tính toán của PageRank
Mỗi quản trị viên nên hiểu cách PageRank vận hành như thế nào. Kiến thức này là cần thiết cho việc tối ưu hóa nhưng chỗ mà SEO có thể nhận thấy rõ ràng những việc cần làm để đạt được kết quả cũng như những việc làm sai gây ra thứ hạng giảm xuống.
Việc tính toán có vẻ khá phức tạp. Theo như tôi nhớ đã đề cập ở trên, điểm số của PageRank ở mỗi trang phụ thuộc vào điểm số của trang mà bạn liên kết tới. Nhưng chúng ta hoàn toàn không biết về điểm số của trang này cho đến khi chúng ta tính toán nó. Vì vậy nó có vẻ như đã hình thành nên các vòng tròn và không thể tính toán được.
Tuy nhiên điều đó không tệ đến thế. Ta có thể tính toán điểm số của PageRank bằng cách sử dụng một thuật toán lặp đơn giản và nó tương ứng với vectơ chính của ma trận liên kết chuẩn hóa của web. Có nghĩa là hoàn toàn có thể tính toán điểm số của một trang cụ thể mà không cần biết giá trị của những trang khác có liên kết đến nó.
Tại sao lại như vậy? Vấn đề là mỗi khi chúng ta tính toán chúng ta sẽ nhận được giá trị ước lượng cuối cùng gần sát hơn. Chúng ta cần phải nhớ từng giá trị được tính toán và lặp lại các phép tính nhiều lần cho đến khi các con số ít thay đổi.
Google sẽ tính toán lại số điểm của PageRank sau mỗi lần thu thập dữ liệu của web. Khi số điểm tăng, thì số lượng tài liệu trong chỉ mục xây dựng lại và sự ước chừng ban đầu của PageRank giảm đối với tất cả tài liệu. Thêm vào đó, PageRank được cho là đang ủng hộ các trang cũ hơn. Một trang mới tuy tốt nhưng không thể có nhiều backlink chất lượng, số điểm của nó cũng thấp hơn.
Tham khảo thêm: 7 kỹ thuật xây dựng backlink chất lượng nhất cho website
Công thức của PageRank có chứa hệ số cản (d). Theo lý thuyết của PageRank, hãy tưởng tượng một người lướt web đang nhấp chuột vào những liên kết một cách ngẫu nhiên, tại một thời điểm nào đó anh ta thấy chán và cuối cùng dừng nhấp chuột. Xác suất mà người đó sẽ tiếp tục nhấp chuột là một hệ số cản. Vì vậy, yếu tố này được đưa vào để ngăn chặn gây ảnh hương cho một số trang. Kết quả là tổng số vote sẽ giảm xuống bằng cách nhân với 0.85 (đây là một hằng số).
Có thể coi tổng bình thường (hoặc trung bình) của tất cả các trang web bằng 1. Và PageRank đưa ra công thức tính toán cho cả những trang không có backlink, giá trị của nó sẽ là 0.15 (1- hệ số cản).
Một trong những bài viết hay nhất về quá trình tính toán PageRank và hiệu quả tối đa của nó là bài viết của Ian Rogers. Anh ấy đưa ra một số ví dụ cùng với những quan sát và nguyên tắc (về phân cấp đơn giản, đánh giá trang, sự lặp, mở rộng liên kết,…).
Dưới đây là những quan sát quan trọng:
- Về liên kết quay trở lại: Trang chủ thường có điểm PR cao nhất bởi vì các liên kết phần lớn đều trỏ tới nó. Tuy nhiên, nếu các trang liên kết ngoài không liên kết lại với nó thì các trang đó sẽ không được vote và điểm PR trung bình sẽ thấp hơn. Do đó, cần liên kết lại các trang liên kết ngoài với trang chủ để không để mất phiếu bầu.
Tuy nhiên, việc cố gắng tận dụng sự tính toán của PR bằng cách tạo ra một cấu trúc trang web với việc PR tập trung vào trang chủ sẽ không hiệu quả và gây hại cho UX (trải nghiệm) của bạn. Do đó, hãy mạo hiểm PR của bạn một chút bằng cách cung cấp cho người dùng một trải nghiệm tuyệt vời. Kết quả đem về sẽ nhiều hơn là những gì bạn thực sự phải chịu mất.
- Về phân cấp: Phân cấp tập trung vào lượng phiếu bầu và PageRank vào một trang sẽ tốt hơn.
- Về cấu trúc: Một trang web có cấu trúc tốt sẽ giúp khuếch đại hiệu quả của bất kỳ tín hiệu khi PR đóng góp nào.
- Về liên kết nội bộ (interna link): Liên kết nội bộ giảm thiểu thiệt hại khi bạn chấp nhận rủi ro và mất phiếu bầu bằng việc liên kết tới các trang bên ngoài (external link).
Tuy nhiên, nếu một nhóm các trang không chứa các liên kết bên ngoài, số lượng các liên kết nội bộ sẽ không ảnh hưởng đến điểm PR trung bình của web
- Về các liên kết spam: Hàng nghìn trang spam trỏ vào trang chủ của bạn sẽ tăng lên và giúp điểm số PR của bạn tốt lên. Tuy nhiên khi Google phát hiện ra nó (nhanh thôi), trang web của bạn sẽ không còn được tìm thấy trong SERP nữa. Đồng thời, khi rất nhiều trang (hoặc tối thiểu là vài trang) có nội dung duy nhất trỏ đến trang chủ của bạn sẽ là công thức tốt nhất.
Tranh cãi về PageRank
PageRank là một phát minh thiên tài giúp Google trở nên hiệu quả và có thẩm quyền. Tuy nhiên, mỗi phát minh thiên tài đều có thể đi sai đường, dễ dàng bị thao túng và được sử dụng vì những mục đích khác. Điều này cũng xảy ra với PageRank.
Hãy nói về lý do tại sao PageRank đã bị hủy công khai và lý do tại sao nó đã và vẫn quan trọng đối với web
Nhược điểm của PageRank:
Xem thêm : 8 Bước để biết cách SEO YouTube thành công năm 2021
Google đã công khai PageRank để cho mọi người thấy công cụ tìm kiếm này có thể làm được những gì:
- Tìm ra những trang mà người dùng đang tìm kiếm
- Đưa cho người dùng những trang tốt nhất và an toàn nhất
Công cụ tìm kiếm khổng lồ trong tương lai đã phát triển thanh công cụ của nó cho Internet Explorer (hơn nữa còn được Firefox hỗ trợ). Thanh công cụ hiển thị điểm của PageRank (từ 0 đến 10) khi người dùng bật nó.
Trong khi những người dùng bình thường sẽ không quan tâm đến điểm số của trang, thì SEO nhận ra đây là cơ hội tuyệt vời để tạo nên sự khác biệt cho khách hàng của họ.
Nỗi ám ảnh của người làm SEO với PageRank khiến mọi người cảm thấy tín hiệu xếp hạng này là quan trọng duy nhất. Dù thực tế là những trang với điểm số thấp hơn có thể đánh bại những trang có điểm số cao hơn. Vậy thì kết quả là chúng ta nhận được gì?
- Link farm
Trong tình huống mà thị thường mới nổi lên để đáp ứng nhu cầu cụ thể và để bắt đầu vận dụng điểm số của PR thì thời đại của link farm là đây
Tất nhiên Google không thích sự phát triển như vậy. Nó bắt đầu chống lại. Hành động nổi tiếng nhất là chống lại mạng SearchKing, mạng này đã bị phạt và gỡ bỏ hết khỏi tìm kiếm của Google. SearchKing đã nộp đơn kiện Google nhưng Google đã thắng
Sau đó, việc bán liên kết được thực hiện ngầm. Google vẫn quản lý việc tìm kiếm những mạng như vậy nhưng nó không thực sự có hiệu quả: khi một mạng đóng cửa thì những mạng mới sẽ thế chỗ. Trong khi nhiều người sẵn sàng trả tiền cho việc tăng PageRank thì những kế hoạch như thế này sẽ vẫn luôn tồn tại.
- Link spam (liên kết bất thường)
PageRank công khai cũng giải phóng cho các link spam. Đúng vậy, các nhận xét spam được liên kết đến bất cứ nơi nào. Vì thế hàng trăm, hàng nghìn các bình luận có thể được liên kết thẳng đến một trang web cụ thể và các link này quan trọng. Có mơ không nhỉ?
Không hẳn. Nhưng nó gây khó chịu đến mức Google buộc phải làm cái gì đó. Và năm 2005 tính năng nofollow đã được ra mắt, một giá trị mới cho tính năng rel của link HTML và các anchor. Đây là cách để ngăn chặn các link này đánh lạc hướng phiếu bầu PageRank.
Không may, nó đã không loại trừ được link spam. Nhưng một thẻ nofollow được sử dụng rộng rãi cho đến ngày hôm nay bởi một danh sách các diễn đàn xã hội lớn.
Kết luận: Ngay cả khi Google bí mật khai tử Toolbar và PageRank thì rõ ràng là nó cũng chẳng mang đến sự an toàn cho web khi SEO. Miễn là mọi người biết rằng cơ chế xếp hạng của Google phụ thuộc rất nhiều vào các liên kết, thì các liên kết vẫn tiếp tục được sử dụng và mua bán.
Tầm quan trọng của PageRank
Không thể đặt câu hỏi liệu PageRank có quan trọng hay không. Tất nhiên rồi. Google tự tin rằng PageRank vẫn rất quan trọng. Nó giúp công cụ tìm kiếm xác định tài liệu đáng tin cậy nhất cho một truy vấn cụ thể. Nó chỉ không được công khai thôi. Nó quay lại là một yếu tố bí mật có tầm quan trọng trọng xếp hạng.
Sau tất cả bạn hoàn toàn có thể biết được công thức để tăng giá trị PageRank cho web của bạn:
Chất lượng (không phải số lượng) các backlink + hiệu quả của liên kết nội bộ
Có nghĩa là khi tối ưu hóa cho SEO chúng ta cần tuân theo các yêu cầu để có điểm số PageRank cao
Bài viết hữu ích: tối ưu hoá tìm kiếm cho SEO Voice search (SEO bằng giọng nói) 2018
Hơn nữa, cơ chế hoạt động của PageRank hoàn toàn chung chung, vì thế nó có thể được áp dụng cho bất kỳ biểu đồ hay mạng nào trong bất kỳ trường hợp nào. Hiện nay công thức PR được sử dụng trong đo lường ấn phẩm khoa học, phân tích mạng xã hội và để dự đoán, đề xuất link. Nó thậm chí còn được dùng để phân tích hệ thống mạng lưới đường phố cũng như sinh học, hóa học, khoa học thần kinh và vật lý.
Tối ưu hóa cho PageRank
Theo công thức cho backlink và các link liên kết được đề cập ở trên, tôi đã đưa ra một danh sách kiểm tra tối ưu hóa nhanh với một số mẹo
1. Chất lượng backlinks
- Kiểm tra xếp hạng Inlink
Điểm số PageRank không hiển thị không có nghĩa là không có cách tính toán thay thế. Ví dụ, có thể dùng xếp hạng Inlink của SEO PowerSuite để tính toán chính xác điểm số PageRank (ở đây giá trị là từ 0 đến 100) vì tính năng này sử dụng cùng một thuật toán
Kiểm tra backlink trong SEO SpyGlass, tạo một chương trình cho web của bạn, vào bảng chính backlink. Vào tab InLink Rank/Domain InLink Rank, chọn những backlink mà bạn muốn check rồi nhấp vào Update InLink Rank.
Khi giá trị của các backlink thấp (như phần bôi đỏ trong bảng), đó là một tín hiệu cảnh báo rằng một link có thể là spam hoặc có chất lượng rất thấp. Bạn có thể muốn tránh một link như thế này hoặc kiểm tra thêm theo cách được đề cập ở phần tiếp theo.
- Kiểm tra rủi ro và lỗi
Để biết liệu một link bên ngoài có gây hại cho trang web của bạn hay không bạn cần kiểm tra:
- Quyền hạn trang
- Thẻ nofollow của trang
- Anchor text
Bạn có thể kiểm tra tất cả những yếu tố trên bằng SEO SpyGlass:
- Trong chương trình của bạn, nằm trong bảng chính backlink, vào tab Penalty Risk, lựa chọn hay thêm các backlink mà bạn muốn xem rồi chọn Update Penalty Risk. Trong cột Penalty Risk có hiển thị phần trăm rủi ro hãy nhấp vào nút “i” để xem Detected Penalty Risk factors trên cửa sổ tự mở.
- Cũng trong tab đó, nhìn vào cột Links Back để kiểm tra tính năng nofollow – tính năng này có thể bị tắt, và kiểm tra cột Anchor Text – thông tin có thể bị thay đổi
Liên kết nội bộ (internal link)
Tuy backlink chất lượng có thể nằm ngoài tầm kiểm soát của bạn nhưng các link nội bộ hoàn toàn nằm trong sự kiểm soát. Do đó, cho phép bạn giúp cho trang web của mình trở nên thu hút với cả công cụ tìm kiếm và người dùng. Đảm bảo tuân thủ các yêu cầu sau:
- Cấu trúc web hợp lý:
Sẽ thuận tiện nếu chỉ cần 2-3 cú nhấp chuột từ trang chủ có thể dẫn đến một trang cần tìm. Không ai muốn nhấp vào 10 links mới tìm thấy một trang mình cần. Vì vậy, nếu có thể, tốt nhất là giảm số lượng link. Trên các trang web phức tạp, có thể thực hiện việc này bằng cách sử dụng tập hợp những đường link phân cấp, tag clouds/tập hợp những từ sử dụng để mô tả những nội dung liên quan của nội dung bài viết cùng loại và tìm kiếm nội bộ.
Để kiểm tra độ sâu các cú nhấp chuột của trang web của bạn, tạo một chương trình trong WebSite Auditor hay mở một chương trình có sẵn, vào Site structure > Pages, sau đó sắp xếp các link theo độ sâu các cú nhấp chuột.
- Tất cả các trang quan trọng đều được liên kết:
Trong trường hợp có trang bất kỳ nào không được liên kết đến bất kỳ trang nào trên web của bạn, trang đó sẽ hoàn toàn bị ẩn với Google và người dùng. Và nếu trang này là một trang quan trọng thì đó sẽ là một thảm họa.
Để ngăn tình trạng này bạn có thể xây dựng cấu trúc trang web của mình với sự trợ giúp của WebSite Auditor. Mở chương trình của bạn lên, vào Site Structure > Visualization, rồi đó cấu trúc trang web của bạn nằm trong lòng bàn tay bạn với đầy đủ các chuỗi liên kết được hiển thị
- Sử dụng chính xác tính năng nofollow:
Đầu năm 2005, Google đã bổ sung “nofollow” một giá trị mới cho tính năng rel của link HTML và các anchor. Sau đó, cái gọi là “PageRank sculpting” trở thành mốt. Đó là chiến lược đưa tính năng nofollow vào một số link nội bộ nhất định để thu hút PageRank hướng đến các trang quan trọng nhất
Tuy nhiên các chiến thuật như vậy không còn hiệu quả nữa bởi vì tính năng nofollow không chuyển hướng PageRank sang các link khác. Giờ đây dòng liên kết được chia ở trên tất cả các link đến từ 1 trang bao gồm cả các link nofollow. Nhưng các link nofollow này không được dẫn đến dòng liên kết nữa. Vậy thì, tốt hơn là bỏ đi những link này hơn là biến nó thành nofollow.
Tương lai của PageRank
Một trong những kết quả mà thuật toán PageRank mang lại và xa hơn là sự vận dụng của nó…… khi backlink (hay xây dựng liên kết) thường được coi là black-hat SEO. Bởi vậy, không chỉ Google chống lại những hệ quả do chính các thủ thuật mà sản phẩm của mình gây ra mà cả các trang web lớn như Wikipedia, The Next Web, Forbes và nhiều trang khác tự động dùng nofollow tất cả các link ngoài đi. Nó có nghĩa là số lượng phiếu bầu của PageRank càng ngày càng ít đi. Vậy thì cái gì sẽ giúp công cụ tìm kiếm xếp hạng các trang dựa trên tính an toàn và mức độ liên quan của chúng?
Rõ ràng là một cái gì đó mới hẳn sẽ xuất hiện để lấp đầy khoảng trống ấy. Người ta tin rằng ở đây hay ở đó sẽ có những công cụ tìm kiếm có thể sử dụng cái gọi là các implied link để xếp hạng trang. Các implied link là những link có liên quan đến Thương hiệu của bạn. Chúng đi kèm với những dấu hiệu tích cực, trung lập hoặc tiêu cực. Những thứ thể hiện danh tiếng trang web của bạn. Danh tiếng này chỉ dẫn xếp hạng cho các công cụ tìm kiếm.
Ở đây tôi không nói là những đề cập không liên kết đó hoàn toàn 100% là dấu hiệu để xếp hạng. Không có bằng chứng chắc chắn về việc Google và Bing tạo ra một số gợi ý về nó. Bạn có thể thấy Gary Illyes (chuyên viên phân tích xu hướng của Google Webmaster) nói về tầm quan trọng của các đề cập thương hiệu trong bài phát biểu của ông ở Brighton SEO:
“ Nếu bạn đưa ra một nội dung có chất lượng cao, được trích dẫn trên internet – và tôi không chỉ đang nói về links, nhưng tín hiệu cũng được đề cập trên các mạng xã hội và rồi mọi người đều biết đến, nói về Thương hiệu của bạn. Vậy là bạn đang làm rất tốt rồi”
Hay như Duane Forrester (trước đây là Giám đốc sản phẩm cấp cao tại Bing) nói chuyện về những đề cập chưa được liên kết ở SMX West 2016:
“Nhiều năm trước, Bing đã tìm ra ngữ cảnh và cách thể hiện, và làm thế nào để liên kết các đề cập mà không cần đến link. Khi doanh thu tăng và độ tin cậy của những đề cập này được biết đến bạn sẽ tăng mạnh trong bảng xếp hạng như một thử nghiệm”
Hay như Panda Patent của Google nói rằng các implied link cũng quan trọng như các backlink,…..
Trong khi backlink chắc chắn là rất quan trọng bạn có thể thử một kỹ thuật xây dựng implied link mới. Phải, bạn không thể dùng trình kiểm tra backlink để tìm ra một đề xuất, nhưng bạn có thể dễ dàng theo dõi chúng. Có rất nhiều công cụ giám sát có thể giúp bạn làm điều đó.
Hãy thử tìm một đề cập trên các diễn đàn truyền thông xã hội và từ toàn bộ Web (forum, trang tin tức, blog,…) Ví dụ: ứng dụng Awario có trình thu thập dữ liệu riêng cho phép nó xem mọi góc của Internet.
Hãy đảm bảo mọi người nói tốt về doanh nghiệp của bạn, nếu xảy ra những vấn đề hãy cố gắng giải quyết chúng để cho mọi người thấy bạn rất quan tâm đến khách hàng của mình. Ngay cả khi đó vẫn chưa phải là một kỹ thuật xây dựng liên kết đã được chứng minh thì chắc chắn nó vẫn là một chiến lược xây dựng có tiếng.
Bài viết nên đọc: 11 bước để SEO web thương mại điện tử thành công
Tôi hy vọng rằng giờ đây công thức của PageRank không còn đáng sợ và phức tạp nữa, và bạn được trang bị kiến thức để có thể dễ dàng hiểu được google Pagerank là gì? cách nó hoạt động và sử dụng hiệu quả nó cho lợi ích của bạn.
Một điều quan trọng nữa cần ghi nhớ đó là yếu tố này chỉ là một phần trong câu chuyện dài về cách giúp các trang được hiển thị cao trong SERP. Vâng, thứ đầu tiên dùng là Google, nhưng giờ có rất nhiều yếu tố xếp hạng, tất cả chúng đều quan trọng và tất cả chúng đều góp phần trong việc xếp hạng. Yếu tố quan trọng nhất là nội dung. Bạn biết đấy, nội dung là số một. Trải nghiệm người dùng là một màu đen mới (với tốc độ Update mới, nó sẽ trở nên quan trọng hơn).
Bạn nghĩ gì về PageRank? Hãy chia sẻ trong phần bình luận! Đừng ngại ngần chia sẻ bài viết này cho người khác nếu bạn thấy hay và bổ ích.
Có thể bạn quan tâm: Dịch vụ SEO website, Công ty thiết kế website, Dịch vụ chạy quảng cáo, Dịch vụ backlink giá rẻ, Dịch vụ xây pbn, Dịch vụ cloud vps.
Nếu copy về website vui lòng dẫn nguồn http://vietadsonline.com/ để thể hiện sự tôn trọng chất xám của người khác, xin cảm ơn.
Tham khảo thêm 1 số bài viết tại: Kiến Thức SEO 2018
Nguồn tại: https://www.link-assistant.com/ – Author: Valerie Niechai – Edit by Việt anh trần
Trang chủ: https://vietadsonline.com
Danh mục: Kiến thức SEO
Tôi là Việt Anh Trần, người sáng lập tư duy “SEO 3 BƯỚC” và Vietadsonline là đơn vị cung cấp dịch vụ digital marketing, đã và đang chinh chiến hơn 400 dự án seo trong nước và quốc tế với nhiều lĩnh vực khác nhau.
Hiện chúng tôi là công ty cung cấp dịch vụ SEO, thiết kế web, quảng cáo và các mảng đào tạo. Phương châm làm việc của chúng tôi là: “cung cấp khoá học và dịch vụ tốt nhất cho bất kỳ ai”, cảm ơn các bạn đã đọc bài viết của tôi.